Już gdzieś to dziś czytałem
... niech no sobie tylko przypomnę ... hihihih
| Forum e-kwidzyn.pl http://forum.e-kwidzyn.pl/ |
|
| Symbol jajka wielkanocnego http://forum.e-kwidzyn.pl/viewtopic.php?f=122&t=3235 |
Strona 1 z 1 |
| Autor: | ofi [ 20 marca 2008, o 10:41 ] |
| Tytuł: | Symbol jajka wielkanocnego |
Wśród potraw święconych w Wielką Sobotę na pierwszym miejscu znajduje się jajko, które spożywamy w wielkanocny poranek, dzieląc się nim, jak to jest w zwyczaju w wielu regionach Polski. Jajko - to znak wszelkiego początku, narodzin i zmartwychwstania. W ludowych wierzeniach jajko było lekarstwem na choroby, chroniło przed pożarem i złymi duchami, zapewniało urodzaj w polu i w ogrodzie, a nawet powodzenie w miłości. Wierzono, że jajko ma znaczenie magiczne, dlatego używano go jako kamienia węgielnego przy budowie nowych domów. Taczanie jaja po ciele chorego miało "wlewać" w niego nowe siły. Noworodka myło się w wodzie, do której wkładano, poza innymi przedmiotami mającymi zapewnić szczęście i bogactwo, również jajo. Wydmuszki pisanek wielkanocnych położone pod drzewami owocowymi miały chronić je przed szkodnikami. Wierzono, że wrzucone w płomienie ugaszą pożar. Święconym jajkiem dotykano zwierząt gospodarskich - co miało ochronić przed chorobami. Pisankę zakopywano pod progiem domu w celu zagrodzenia dostępu siłom nieczystym. W mitologiach wielu ludów można znaleźć opowieść o jaju, z którego powstał świat. Jajko uważano również za symbol zmartwychwstania, ukrytego w zarodku nieustannie odradzającego się życia w przyrodzie, tajemniczej siły istnienia. Z jajka wykluwa się kurczak, który jest symbolem nowego życia. Skąd wziął się zwyczaj malowania jaj? Zwyczaj zdobienia jaj i wykorzystywania ich w celach magicznych sięga starożytności. Wykorzystywano je w obrzędach pogrzebowych i związanych z kultem zmarłych. Najstarsze pisanki - datowane na III w. - odnaleziono w grobowcach i wykopaliskach w Asharah na Bliskim Wschodzie. Sztuka zdobienia jajek znana była Egipcjanom, Persom, Chińczykom, Fenicjanom, Grekom i Rzymianom. Najdawniejsze polskie pisanki pochodzą z X w., choć przyjmuje się powszechnie, że zdobienie jaj było znane Słowianom już wcześniej. Fragmenty najstarszych pisanek odnaleziono pod Wrocławiem i Opolem. Rodzaje jaj wielkanocnych Nazwy jaj wielkanocnych zależą od sposobu ich barwienia. Kraszanki - jajka o czerwonej barwie, od staropolskiego słowa "krasić" - barwić, upiększać. Malowanki - jajka jednobarwne o innych kolorach. Skrobanki - na jednolitym tle kraszanki lub malowanki wyskrobuje się wzorek (np. szpilką). Wyklejanki - jajka z naklejonym obrazkiem z listków, sitowia, włóczki itp. Nalepianki - jajka ozdobione nalepionymi na skorupkę różnobarwnymi wycinkami z papieru. Pisanki - przed zanurzeniem jajka w barwnym roztworze robi się na nim wzory woskiem. Tam, gdzie był wosk, zostawał biały, niepomalowany ślad na kolorowym tle. Dawniej po naniesieniu wzoru na skorupę jajka, farbowano je używając naturalnych barwników, które dawały piękne kolory. I tak kolor zielony uzyskiwano z listków młodego żyta, kolor czerwonawo-żółty z łusek cebuli, kolor ciemnobrązowy i czarny z kory śliwy lub olchy, kolor czerwony uzyskiwano dzięki burakom a kolor niebieski z płatków kwiatu bławatka. Po wykonaniu wzoru woskiem i zabarwieniu skorupy, z wysuszonego jajka ścierano wosk uzyskując zaplanowane, białe wzory, tworzące piękną, dwubarwną pisankę. Pisanki, kraszanki, malowanki miały sens symboliczny. Uważano, że malowanie jaj jest jednym z warunków istnienia świata. Ich zdobieniem we wzory geometryczne lub roślinne zajmowały się dawniej tylko kobiety, które wypędzały z izby każdego przybysza płci męskiej i odczyniały urok, który mógł rzucić na pisanki i jeszcze nieozdobione jajka: Barwy pisanek mają swoje symboliczne znaczenie; tak więc fioletowa i niebieska oznacza żałobę i Wielki Post, czerwona - krew Chrystusa przelaną na krzyżu za nasze grzechy, a zielona, brązowa i żółta - radość ze zmartwychwstania. Pisankowe zwyczaje W różnych krajach świętowanie z jajkami wygląda inaczej. W Holandii dzieci szukają jajek ukrytych w domu, we Francji - w ogrodzie. W Niemczech pomalowane na zielono jajka wręcza się przyjaciołom, w Szwecji zaś cała rodzina z ochotą bawi się w "taczanki". W Bułgarii czerwone wielkanocne jajka maluje się w Wielki Czwartek albo w Wielki Piątek. Pierwszym umalowanym na czerwono jajkiem babcia kreśli znak krzyża na czołach dzieci, żeby były zdrowe i rumiane przez cały rok. To jajko kładzie się przed domową ikoną, w skrzyni z wianem dziewczyny albo zakopuje się na środku pola, żeby chroniło je przed gradem. Źródło:www.krakow.pl/jan_uryga |
|
| Autor: | KrzaQ [ 20 marca 2008, o 23:12 ] |
| Tytuł: | |
Już gdzieś to dziś czytałem ... niech no sobie tylko przypomnę ... hihihih
|
|
| Autor: | Rachel [ 20 marca 2008, o 23:25 ] |
| Tytuł: | |
Pewnie na www.kraków.pl . Niejaki pan Jan Uryga to napisał. 
|
|
| Autor: | ofi [ 21 marca 2008, o 07:29 ] |
| Tytuł: | |
KrzaQ napisał(a): Już gdzieś to dziś czytałem
... niech no sobie tylko przypomnę ... hihihihKrzaQ - pewnie w jakimś zakładowym, lokalnym "szmatławcu"  
|
|
| Autor: | Aleksander [ 23 marca 2008, o 11:38 ] |
| Tytuł: | |
Oprócz etnograficzno-kulturowego traktowania jaj wielkanocnych, można tez spotkać inne podejścia do tematu. Oto jak grupa modelarzy potraktowała temat pisanek: http://www.pwm.org.pl/viewtopic.php?t=2413 Potwierdza to fakt, że nie jesteśmy ludźmi, powiedzmy, przeciętnymi... 
|
|
| Autor: | agniesz-ka [ 23 marca 2008, o 12:09 ] |
| Tytuł: | |
Z młodych lat pamiętam taki zwyczaj... Zawsze, kiedy chodziłyśmy z siostrą ze święconką, moja nieżyjąca już Babcia bardzo pilnowała momentu naszego wejścia na podwórko. Wychodziła wtedy na schody biorąc z sieni miotłę z witek brzozowych i machająć nią mówiła "Robactwo z domu, święcenie do domu" 
|
|
| Autor: | Darek [ 23 marca 2008, o 12:31 ] | ||
| Tytuł: | |||
Z kolei ja Wam wszystkim życzę jajeczka Faberge, można zawsze sprzedać a 18 milionów dolarów piechotą nie chodzi
|
|||
| Strona 1 z 1 | Strefa czasowa: UTC + 1 |
| Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group http://www.phpbb.com/ |
|